#مازندران_شناسی
#بندپی

📜جغرافیای تاریخی بندپی:

✍بندپی از شمال با بخش تاریخی مشهد گنج افروز و نیز ساسی کلوم (۱) و بابلکنار، از شرق با سوادکوه از غرب با دشت سر آمل و مناطق کوهستانی چلاو و از جنوب با فیروزکوه هم جوار است. این منطقه دارای سه ناحیه ی کوهستانی جنگلی و جلگه میباشد.

📌درباره ی وجه تسمیه ی بندپی شماری بر این باورند که به معنای دو واژه ی بند (یعنی ارتفاعات) و پی (پایین دست) است که منطقه ای شامل بلندی ها و ناحیه دشت می شود اما این تعریف درست به نظر نمی رسد چون به این ترتیب این دو واژه دو اسم در کنار هم اند که با «واو» عطف باید به هم وصل شده باشد؛ یعنی بند و پی یا به طبری (بنداپی در حالی که در هیچ منبع تاریخی به این صورت نیامده است یکی از معانی «بن» یا «بند ارتفاع و بلندی بوده (مانند بَن بِن یعنی زیر ارتفاع)، و «پی / په» به معنای کرانه و کناره است (مانند سجرو په یا بزروپه یاکلارو په که در هر کدام به کناره اشاره دارد) در واقع این جا نیز اشاره به کناره ی بلندی ها است. یعنی بنه په یا بندپی به سرزمینی گفته می شد که در کنار ارتفاعات قرار داشت به این ترتیب آشکار می شود که هدف گذشتگان از به کار بردن این اسم مناطق جلگه ای و دشت بندپی امروزی است و براساس داده های تاریخی تا روزگار صفویه بخش ارتفاعات آن جزو بندپی محسوب نمی شد و منطقه ی جنگلی آن به فیروزجاه [#پریجا] شهرت داشته است. چنان که #میرتیمور_مرعشی (در قرن یازدهم نخستین کسی است که در کتابش از لفظ بندپی استفاده کرده بود) فیروزجاه و بندپی را جداگانه نام برده است. مثلاً در جایی می نویسد: ((نواب همایون... بعضی محال قریبه [مشهد گنج افروز] که بود، مثل بندپی و فیروزجاه و غیرهما علاوه ی آن نموده [بود].» (۲) و هر جا که از قلعه ی فیروزجاه یاد می کند به بندپی و یا قرار داشتن این قلعه در بندپی اشاره ای نمی کند.

📄ص۶۸ - بندپی:👇👇

بخش عمده ی منطقه ی فیرز جاه در روزگار صفویه جزو ولایت چلاو بود. چنان که میرتیمور مرعشی قلعه ی فیروزجاه را از مشاهیر قلاع آن «ولایت» (۳) می داند. البته بخشی نیز جزو محدوده ی #لفور به شمار می رفت بخش کوهستانی بالاتر از پرتاس منطقه ی جنگلی آن جزو امیدواره کوه از کوهستان قارن محسوب می شد. بعدها این سه منطقه زیر عنوان یک اسم قرار گرفت و به بندپی نامدار گردید. دلیل اصلی یکپارچه شدن این نواحی را باید در سیستم کوچ حاکم بر بندپی و ییلاق - قشلاق رفتن اهالی از دشت به کوهستان آن دانست. چنانکه #اعتمادالسلطنه در التدوین فی احوال جبال شروین تاریخ (سوادکوه) با آوردن بندپی در کنار سوادکوه و هزار جریب، (۴) غیر مستقیم بر این نظر صحه می گذارد که دیگر در روزگار قاجار، بندپی یکپارچگی امروزی خود را به لحاظ حوزه ی جغرافیایی به دست آورد اکنون این منطقه به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شده است.
[صفحات ۶۷ و ۶۸]

📝پی نوشت ها:
۱. صورت دیگر آن در منابع ((سپاسی کلوم» است.
٢. ميرتيمور مرعشی، تاریخ خاندان مرعشی مازندران، تصحیح دکتر منوچهر ستوده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ۲۵۳۶، ص ۱۰۵.
۳. همان، ص۱۴۳
۴. محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، التدوين في احوال جبال شروین، تصحیح مصطفی احمدزاده، تهران، فکر روز، ۱۳۷۳، ص ۱۰۱.

📚منبع:
بندپی (سرزمین، تاریخ، فرهنگ)
#یوسف_الهی | #شهرام_قلی_پور_گودرزی | طرح جلد و صفحه آرایی علیرضا علی نژاد | ناشر رسانش نوین | لیتوگرافی: فیلم گرافیک | چاپ متین: صحافی افشین | شمارگان: ۱۵۰۰ نسخه | چاپ اول، تهران ۱۳۹۳
شابک ۱ - ۴۳ - ۶۸۲۶ - ۶۰۰ - ۹۷۸
─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─