پژوهش محسن داداش پور باکر

📜رحمت آباد | فرهنگ عامه | اصطلاحات و اعتقادات | ضرب المثل

#بخچه_فرهنگی (قسمت ۷۵)
(اصلش بُقچَه است ولی درگویش رحمت آباد میگن بُخچَه، مثل تاقچه که میگن تاخچه )

🌱گلچینی از گویش ها وآداب ورسوم رحمت آباد🌿

ضرب المثل واصطلاحات محلی:
مرد آرَه و زن وارَه
موارد استفاده:
خلاصه اش اینه که مرد وظیفه اش کسب در آمد برخانواده اس و خانم خونه وظیفه اش مدیریت در آمد شوهر
تشبیه شده به جوی آبی که سر راهش یه راه آب برای تنظیم میزان و مسیر خروجی اب قرار گرفته
🌼🌱🪴
👈 لغت نامه روست
غال= غار
غال= لونه / لونه مرغ ، لونه موش و...
غال= سوراخ
غال غالی= سوراخ سوراخ
بهد = باید
جیرجیرونک= جیرجیرک
قوووت= اصلا
هونگیر کُ = عجله کن ، سریع باش
مُزِنَّم= گمان کنم
🌼🌹
اگه جایی شو اشتباه گفتم خوشحال میشیم درستشو بگید تا اصلاح کنیم

🌸
آشنایی با روش نامگذاری های قدیم رحمت اباد وروستاهای اطراف 🌱🌿

این قسمت= روش نام‌گذاری و انواع نام ها
🌼
روش اول: کتاب باز کردن
یه زمانی نامگذاری از روی قران مرسوم بود مثلا وقتی یه بچه خصوصا پسر بدنیا میومد یکی از بزرگان قوم قران رو باز میکرد و یکی از اسامی یا صفات خدا وند رو که توی اون صفحه بود با رضایت پدر ومادر بچه انتخاب می کردن مثلا اگه کلمه غفار تو‌اون صفحه بود همون رو انتخاب میکردن متنها چون از القاب خدا بود یه کلمه عبد اولش اضافه میکرد مثل عبدالغفار , عبدالرسول ، عبدالصمد، عبدالغنی ، عبدالرضاو.....
یه کار دیگه هم که میکردن این بود که چون شناسنامه نبود در زمان تولد بچه اسم وتاریخ تولدبچه رو یه گوشه قران می نوشتند که یادشون بمونه کی بدنیا اومده

روش دوم :اقتباس از نام اجداد و بستگان

برداشتن نام اموات خصوصا بستگان اصلی مثل پدر وپدر بزرگ از رسومات بسیار خوب قدیم بود مثلا اگه اسم پدر یا یکی از اجدادش محمد بود وفوت کرده بود این اسم رو براش انتخاب میکردن
🌹
روش سوم : انتخاب اسم به دلخواه( که دیگه معلومه)
روش چهارم : نام گذاری بر اساس مناسبت زمان تولد
الف ـ همزمانی با تولد یکی از ائمه ( نام همون امام رو انتخاب میکردن
ب - ماه تولد قمری
بعضی اسمارو باتوجه به زمان تولدشون تعیین میکردن خصوصا در ماه های قمری مثلا اگه تو ماه رجب بدنیا می اومد میذارشتن رجب یا ماه صفر میذاشتن صفر یا صفر علی
ماه شعبان می ذاشتن شعبان یا شعبانعلی عید قربان میذاشتن قربان یا قربانعلی ،حاجی

نکته :
معمولا اگه کسی اسمی انتخاب می کرد که تو بستگانِ نزدیک مثلش بود ، موجب دلخوری اونا میشد و میگفتن مگه فلانی مرده که تو اسمشو ورداشتی؟ دراین مواقع معمولا یه پسوند یا پیشوند براش انتخاب می کردن که کدورتی پیش نیاد، مثلا اگه محمد بود میذاشتن محمد علی ، محمد رضاو....

پیشوند وپسوند نام زنانه:
بَگُم( بیگم ) هم به تنهایی به عنوان اسم استفاده می شد وهم به عنوان پیشوند وپسوند مثل زهرا بگم
بیگم در اصل یه کلمه ترکی به معنی «عالی مقامه »که اشراف استفاده میکردن

خاتون، سلطان ، بی بی = اینها، هم به تنهایی به عنوان اسم استفاده می شد وهم به عنوان پیشوند وپسوند اصلی یا تشریفاتی ، مثل زهرا خاتون ، زهرا سلطان ، زهرا بی بی و...

پسوند جان = ( صاحب جان ، قمرجان ،خانم جان ، بی بی جان و..)

علاوه بر موارد بالا بد نیس بدونید:
✓ بعضی از اسامی والقاب قدیمی زنان دیگه کمتر استفاده میشه مثل:
خانم کوچیک ، پسوندهای خاتون ، سلطان ، فاطْمه صُغری، فاطْمه کبری، فاطْمه بی بی، جهان ، کشور ، ماه سلطان ، شهر بانو، کوکب ، گلنسا ،قمر، گلچهره ، خیر النسا و...

✓ بعضی از اسامی وابسته به ائمه هم بود که کمتر استفاده میشه مثل : اُمِّ حبیبه ، ام سلمه ، ام‌کلثوم ، ربابه و.....
🌺
✓ تک و توک از پسوندهای «شاه» ، هم برا خانم ها وهم برای اقایون استفاده می شد

✓ بعضی اسامی هم زنونه اس وهم مردونه ، منتها برا اقایون معمولا از پسوند الله استفاده میشه مثل نصرت ، عزت برای خانم ها یا نصرت الله ، عزت الله و.. برای اقایون
🌸
تلفظ بعضی از اسامی مردانه در رحمت اباد
مَحَمَّد= مَحمد
مَحمًِیْدی= محمد مهدی
مَحَنْ نقی= محمد نقی
محت تقی= محمد تقی
محدعلی = محمد علی
مَحد حسین=محمد حسین
محد حسن=محمد حسن
جحفر=جعفر
محن جحفر/ محم جحفر= محمد جعفر
محرضا= محمد رضا
محدیکبر= محمد اکبر
زِکْریا= زَکَریا
اسمَعَیل= اسماعیل
محسین= محسن
ابرایم= ابراهیم
زَرا = زهرا
فاطْمَه = فاطِمه
خی نسا= خیر النسا
شربانو= شهر بانو
زُبید= زبیده
کُرثُم = کلثوم
و...

#بخچه_فرهنگی (قسمت ۷۶)
(اصلش بُقچَه است ولی درگویش رحمت آباد میگن بُخچَه، مثل تاقچه که میگن تاخچه )

🌱گلچینی از گویش ها وآداب ورسوم رحمت آباد🌿

ضرب المثل واصطلاحات محلی:
کاچی بِیزِ هوچی
موارد استفاده:
وقتی هیچی نداری به کمترین ها قناعت کن
(کاچی ساده ترین غذاییه که میشه با ارد بوداده و آب و نمک و کمی زرد چوبه هم آماده کرد)
البته قضیه کاچی خیلی مفصله و یه بار ان شاالله بهش می پردازیم

🌼🌱🪴
👈 لغت نامه روستا
پل= پر
پَلّا سفریه ربگی بتکونش= گوشه های سفره رو بگیر وبتکونش
سرخط نوشیم= به قرار دادی که بین چوپان و صاحب گوسفندان نوشته میشه ومیزان حقوق و... مشخصه میگن سرخط
گله در رف= گوسفندارو در یه محیط مشخص جمع کردن تا چوپان ببره صحرا برای چرا
تا خرتناق شام خوردیم= تا خِرخره شام خوردیم / کنایه از اینکه خیلی خوردیم
شلال کنن قد کمرش= محکم بزن به کمرش بیشتر به کتک زدن با چوب وکمر بند اشاره داره
قریب قاقه= چقدر خشک و‌شکننده اس /قریب اینجا نشانه تعجبه
قاق= خشک / سفت ( مثل نون خشک )/ غیر قابل انعطاف
قریب قاقه= چقدر خسیسه یه اصلاحه/ در برقراری ارتباطات چقد خشکه
کلونه = غال مرغ
بهد = باید
ماجه =یه تخم مرغ میذارن تو لونه مرغی که قراره شروع به تخم گذاری کنه تا تحریک بشه برا تخم گذاری توی لونه
او‌غوره بخورفشارت ورمیجکه پاین = آب غوره بخور فشارت میاد پایین
ور میجکه = سریع می پره
ورچکی می نه = از خوشحالی می پره این ور اونور
ورتیزونی مینه = می پره این ور اونور وجفتک میندازه
جفتک زدن= با جفت پا لگد زدن
لِقَه= لگد
جیرجیرونک= جیر جیرک
گرد وپرش نپلک= دور و برِش نرو / نزدیکش نشو خطر ناکه
قوووت= اصلا

🌼
اگه جایی شو اشتباه گفتم خوشحال میشیم درستشو بگید تا اصلاح کنیم

🌸
آشنایی با روش نامگذاری های قدیم رحمت اباد وروستاهای اطراف 🌱🌿

این قسمت= نام‌ خانوادگی در رحمت اباد

میگن از حدود صد سال قبل ( سال های ۱۳۰۰ ) استفاده از برخی القاب قاجاری ممنوع شد وبجاش استفاده از نام خانوادگی برای همه مردم اعم از اشراف و رعیت اجباری شد
رحمت آبادم از این امر مستثی نبود و قرار شد برا هرکسی یه نام خانوادگی انتخاب بشه دقیقا نمیدونیم فامیلی های رحمت آبادیا بروه مبنایی انتخاب شده ولی چیزی که هس اینه که از چند روش مختلف برای این کار استفاده شده :

روش اول: استفاده از اصل ونسب
نام خانوادگی بعضی از طوایف رحمت اباد از روی محل قبلی زندگیشون( قبل از مهاجرت به رحمت اباد) انتخاب شده
مثل دمابی ، دارونی ، مهابادی ، اشنی و خصوصا طایف بزرگ گرجی ها که از گرجستان به این منطقه مهاجرت کردن

روش دوم : تعیین نام خانوادگی از طریق شغل مثل حداد

روش سوم : تعیین نام خانوادگی به انتخاب متصدی ثبت احوال
🌸
نام های خانوادگی رحمت اباد
طبق نظر اغلب اهالی ، طوایفی که پیشینه اسکان بیشتری در رحمت اباد دارند ، دارای نام خانوادگی به شرح زیر می باشند: روستای رضایت ،گرجی، حسومی ،کلوخی ، جاگیری ، معنوی و...

ضمن اینکه:
معنوی ها (بجز یک خانواده که از رضایت به معنوی تغییر فامیلی داده ) مابقی همگی از سید های رحمت آباد بوده و برای همه خاندان سادات که از یکی دو طایفه مختلف هستند نام خانوادگی معنوی انتخاب شده ، یعنی اگه جایی سید با نام خانوادگی معنوی دیدید احتمال اینکه یه رگ وریشه ای از رحمت اباد داشته باشه خیلی زیاده

نام‌ های خانوادگی مهاجرین
این افراد که اغلب ساکنین محله قلعه هستند دارای نام هایی به این شرح می باشن : دارونی ، دمابی، نادری، بنی اسد ، جُرک، محبی نیا، عنایتی ، مهابادی ، دارانی ، اسماعیلی ، هاشمی، جنتی، درخشنده ، زمانی، میرزایی، خیر آبادی، ونداده و... اغلب این خانواده ها در قدیم از روستاهای اطراف به رحمت اباد مهاجرت کرده اند

تغییر نام خانوادگی:
از دهه شصت به بعد ، بعضی از طوایف نام خانوادگی خود را بنا به دلایلی ، تغییر داده واز نام خانوادگی جایگزین استفاده کردند بعضی از این فامیلیها عبارتند از: کلوخی ، حسومی ، دمابی ، جُرک، رضایت ، جاگیری و...

فامیلی های جایگزین عبارتند از :
گلرخی ،اسلام پناه ، مومن نژاد ، محمد پور ، محبی نیا، نوربخش، ایزد پناه و.....

اغلب فامیلی های دارای پیشوند وپسوند کسانی هستند که نام خانوادگی خود را تغییر داده اند
🌸🌹
نکته ضروری:
اولا :
هدف ما صرفا آشناییِ نسل جوان به آداب و رسوم بسیار خوب و قدیمی روستاست وبه هیچ‌وجه قصد شوخی ،بی احترامی ، یا دست انداختن کسی را نداریم
دوما:
از همه عزیزان وبستگان آندسته از همشهریانی که ممکنه نامشون رو بدون اجازه شون برده باشیم عذر خواهی می کنیم

🌼❤️🌼

ازهمه عزیزان که مارو یاری می کنن ، وشما که مطالب مارو دنبال میکنید سپاسگذاریم

┏━━ °•🍃🌹🌻🍃•°━━┓
@jameerahmatabad
┗━━ °•🍃🪴🌻🍃 •°━━

⚠️چاپ و نشر مطالب #بدون_نام بردن از نگارنده و منبع#پژوهش_ادملاوند مجاز نبوده و درج منبع الزامی است.
🟠با توجه به نسبی بودن علم تاریخ، این مطالب تا زمانی اعتبار دارد که سند اصیل و متقنی آن را نفی نکند.
در صورتی که اسناد جدید و دارای اصالتی به دست آید که با مطالب موجود در این پژوهش تعارض داشته باشد، نگارنده بدون هیچ گونه تعصبی ، آن را خواهد پذیرفت.
⚠️تمامی آثار [فیلم و نمایه و اسناد و نوشتار] منتشر شده در این صفحه تحت حمایت #نگارخانه_ادملا و یا #پژوهش_اِدمُلّاوَند | زیر مجموعه ی آوات قلمܐܡܝܕ صرفا فقط دارای #ارزش_پژوهشی هستند و ارزش قانونی دیگری ندارند.
🟡تمامی حقوق برای محسن داداش پور باکر محفوظ است .

─═༅𖣔❅ ⃟ ⃟ ﷽ ⃟ ⃟ ❅𖣔༅═─
📑#پژوهش_ادملاوند
@edmolavand
📚#آوات_قلمܐܡܝܕ
📡✦‎‌‌‌࿐჻ᭂ🇮🇷࿐჻𖣔༅═─